Παπαπαντελής Νικήτας
Εκπαιδευτικός Φυσικής Αγωγής
Γενικός Γραμματέας Συνδέσμου Προπονητών Έβρου
Από τότε που η Αλεξανδρούπολη άρχισε να λειτουργεί με την αστική της μορφή, πολύ πριν από την ενσωμάτωση, οι γειτονιές και οι χωματόδρομοι αποτέλεσαν τα πρωταρχικά κύτταρα για όλο το φάσμα των αθλητικών δραστηριοτήτων (κυρίως για το ποδόσφαιρο), όπου λειτούργησαν ως τόποι συγκέντρωσης της ποδοσφαιρόφιλης νεολαίας της πόλης. Σχεδόν οι ίδιοι χώροι όπως διαμορφώθηκαν προπολεμικά, παρέμειναν και αξιοποιήθηκαν ως ποδοσφαιρικές αλάνες και μετά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο (1950-1970), αποτελώντας πολιτισμικά, κοινωνικά και αθλητικά «καταφύγια», σημεία συνάντησης και επικοινωνίας διακριτών πληθυσμιακών ομάδων (μαθητών, προσφύγων, εργατών κ.ά.).
Παρατηρώντας κανείς την αθλητική εικόνα της Αλεξανδρούπολης με τις τρεις ισχυρές ποδοσφαιρικές ομάδες («Γ.Σ.ΕΡΜΗΣ», «ΜΓΣ ΕΘΝΙΚΟΣ», Γ.Σ. «ΔΟΞΑ»), ένα Δημοτικό Στάδιο και αρκετές αλάνες και γειτονιές, μπορεί εύκολα να αντιληφθεί τις συνθήκες εκείνες, που συνετέλεσαν στη διάχυση της αθλητικής πρακτικής στην πόλη την προπολεμική περίοδο και μέχρι τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια (από τη δεκαετία του ’20 και μέχρι τη δεκαετία ’50-’60 και εν μέρει του ’70). Η διάχυση αυτή εξαπλώνεται με ιδιαίτερη ταχύτητα πέρα από τον σωματειακό οργανωμένο αθλητισμό στις ανεπίσημες ποδοσφαιρικές ομάδες και αλάνες της γειτονιάς και της παρέας .
Αξιόλογη είναι η δραστηριότητα των Αρμενίων στην Αλεξανδρούπολη με τη σύσταση ανεπίσημων ποδοσφαιρικών ομάδων, αρχικά ο «ΝΤΑΡΟΝ» και αργότερα η Χαϊγκαζιάν «MΑΣΙΣ» και η «Π.Ε.Α.Α.». Ο «ΝΤΑΡΟΝ» άφησε εποχή με τις επιτυχίες του στο ποδόσφαιρο {…}». Ανάλογη πορεία είχε και ο «MAΣΙΣ». Αξιόλογοι ποδοσφαιριστές αναδείχθηκαν από τους δυο αυτούς συλλόγους, που στη συνέχεια, συμμετείχαν σ’ αυτήν και μη αρμένιοι παίκτες, προπονητής και οργανωτής ήταν ο κ. Ελ. Σταυρίδης.
Για τις ομάδες των Αρμενίων σε προφορική του μαρτυρία Αρμένιος κάτοικος της Αλεξανδρούπολης (Μαρουκιάν, 2019) αναφέρει: «Το 1875 έφτασαν από την Αρμενία, και ειδικότερα από την τουρκοκρατούμενη Μους, χίλια διακόσια (1200) περίπου άτομα για να εργαστούν στον σιδηρόδρομο της Γαλλικής εταιρείας στην
Αλεξανδρούπολη. Από την πρώτη στιγμή οι Αρμένιοι έδειξαν το υψηλό πατριωτικό και θρησκευτικό τους αίσθημα. Δημιούργησαν το δικό τους νοικοκυριό, τη δική τους εκκλησία και το σχολείο τους. Μάλιστα, για να περατωθεί η εκκλησία αυτή, το πρωί δούλευαν στον σιδηροδρομικό σταθμό και το απόγευμα, κουβαλώντας πέτρες στην πλάτη, έφτιαχναν την εκκλησία. Εκεί παραπλεύρως έγινε και το σχολείο (στο σημερινό ΙΚΑ Αλεξανδρούπολης). Αξιόλογη είναι η δραστηριότητα των Αρμενίων στο ποδόσφαιρο την περίοδο αυτή. Γύρω στο 1923 δημιουργούν τρεις ανεπίσημες ποδοσφαιρικές ομάδες, αρχικά ο ΄΄ΝΤΑΡΟΝ΄΄ και κατόπιν η ΄΄MΑΣΙΣ΄΄ και η «Π.Ε.Α.Α.», με κοινό σημείο αναφοράς και για τις ομάδες αυτές το όρος ΑΡΑΡΑΤ στην Αρμενία {…}».
Για την ομάδα «ΑΡΑΡΑΤ» (αλάνα δίπλα στη σημερινή ΑΡΓΩ), αρχές της δεκαετίας του ΄20, ο Ζήβελδης (1992) αναφέρει:«{…}. Πριν κτισθούν, στον χώρο αυτό έπαιζαν μπάλα δυο ποδοσφαιρικοί σύλλογοι της εποχής: ο ΄΄Ερμής΄΄ των Ελλήνων και ο ΄΄Αραράτ΄΄ των Αρμενίων. Κάθε Κυριακή γινόταν παιχνίδι{…}, οι φανέλες {…}, των δε Αρμενίων με φαρδιές κόκκινες και άσπρες ρίγες και κόκκινα παντελονάκια. {…}. Το κόκκινο χρώμα είχε ένα ξεχωριστό συμβολισμό: το αίμα που έπεσε από εκατομμύρια πολίτες στην αρμενική γενοκτονία, τη θλίψη και το αίσθημα πένθους για τον διωγμό. Παράλληλα, το λευκό συμβολίζει τη ζωή και το συνεχή αγώνα για τη δικαίωση του αρμένικου λαού».
Στην αλάνα της αρμενικής εκκλησίας 1930 η ομάδα «ΝΤΑΡΟΝ» (αρχείο Θ. Ορδουμποζάνη)
Η αρμένικη ομάδα «Π.Ε.Α.Α.» το 1947 . (αρχείο Κ. Κυριακίδη)
ΥΓ: Το άρθρο αυτό αφιερώνεται στους Αρμένιους αδελφούς και στο αδιάκοπό τους αγώνα για λευτεριά και δικαίωση.
Από το υπό έκδοση βιβλίο Η Αλεξανδρούπολη της αλάνας και της παρέας (1920-1975). Προφορικές μαρτυρίες & αφηγήσεις ζωής. Παπαπαντελής Νικήτας.
